Công ty Chó Sói có một team làm truyền thông, nổi tiếng cả văn phòng. Nổi tiếng không phải bởi vì team đó làm truyền thông, mà bởi vì lượng nhân viên tuyển mới và nghỉ việc, đi ra đi vào giống như cái chợ. Người cũ chưa kịp ngồi nóng ghế đã nghỉ, người mới chưa kịp ngồi xuống ghế cũng… nghỉ luôn. Tỷ lệ tun-ô-vờ đứng đầu cả văn phòng.

Chuyện chẳng có gì đáng nói, nếu như người quản lý ở phòng này, không những liên tục lên chức đều đặn, mà còn lên chức rất cao.

Ấy là tại vì sao?

Phải nói ngay rằng, vị quản lý này có chuyên môn rất giỏi. Hoặc chí ít là Chó Sói thấy chị ấy giỏi. Về chuyên môn.

Vấn đề là, chị ấy toàn được thăng chức ở ngạch quản lý. Mà ai cũng biết, quản lý thì phải giỏi kỹ năng quản lý. Nếu giỏi chuyên môn, thì chỉ nên thăng chức ở ngạch chuyên môn thôi.

Nhưng chị ấy vẫn ào ào lên ngạch quản lý, bởi một kỹ năng tuyệt vời khác, ấy là chị ấy rất giỏi tán dương người đứng đầu ở công ty.

Chị ấy giỏi tán dương đến mức, bất chấp việc team của chị tan đàn xẻ nghé, vất va vất vưởng, bị mọi người trong văn phòng lên án về thái độ làm việc, nhân viên thì bao nhiêu năm làm việc đều không khá khẩm gì hơn, thậm chí còn muôn lần đi nói xấu sếp với các phòng ban khác, chị ấy vẫn được người đứng đầu công ty đàng hoàng ghi nhận là “một trong những nhà lãnh đạo xuất sắc nhất tập đoàn”.

Việc này nói lên điều gì?

Chó Sói rút ra được hai điều quan trọng:

– Thứ nhất, có những người làm kinh doanh rất giỏi, đến mức họ lên được tới chức chủ tịch tập đoàn. Nhưng họ lại không phải là nhà lãnh đạo giỏi. Bởi vì, họ không phân biệt được ranh giới giữa sự thiên vị cá nhân và công việc.

Hoặc tệ hơn, họ phân biệt được, nhưng vì họ có quyền hạn, nên họ bất chấp tất cả điều tiếng để đưa những người họ thích lên vị trí họ thích.

– Từ chuyện thứ nhất, dẫn tới chuyện thứ hai, đó là, khi bạn bất chấp làm mọi thứ thăng chức cho một ai đó chỉ vì bạn có quyền, bạn sẽ khiến cho những người còn lại làm hai chuyện sau:

Một là họ sẽ nghỉ việc, vì họ không chịu được sự bất công. Những người nghỉ việc này, thường là những quản lý giỏi.

Hai là họ sẽ đi luyện “kỹ năng tán dương”, thay vì kỹ năng quản lý, và bạn sẽ có một thế hệ quản lý rất-xuất-sắc.

Vậy thì sao?

Chẳng sao cả bạn ạ, bởi vì có rất nhiều người đi làm chỉ vì tiền. Nên Chó Sói hy vọng, là công ty sẽ tiếp tục kiếm ra được thật nhiều tiền. Bởi vì khi bạn không phải là nhà lãnh đạo giỏi, thì người ta sẽ cần rất nhiều tiền để tiếp tục tán dương tài-năng-lãnh-đạo của bạn.

Thế bạn sẽ hỏi, vậy rốt cuộc Chó Sói thuộc nhóm nào?

Chó Sói chẳng biết nữa bạn ạ, có khi Chó Sói thuộc nhóm kỹ-thuật-tán-dương không chừng?!:)))

Trước khi bước qua một nửa cuộc đời, để trưởng thành, dù là trong công việc hay cuộc sống, có một số trải nghiệm mà Chó Sói thiết nghĩ dân công sở nên biết:

1. Sống với đam mê: Dù chỉ một lần, hãy chọn công việc mà bạn thực sự thích. Dù bạn cho rằng bạn có tài năng hay không, bạn có tốt nghiệp đúng ngành hay không, bạn có kinh nghiệm gì hay không, hãy thử làm điều ấy một lần. Mặc kệ nhận xét của tất cả mọi người, hãy làm điều đó cho chính bản thân bạn.

Sau này, nếu thất bại, hãy yêu, và biết ơn, công việc bạn đang làm.

2. Bị phản bội: Nếu bạn chưa từng bị phản bội, bạn sẽ chẳng bao giờ biết được cách tin một người theo đúng nghĩa. Nếu bạn cho rằng tất cả mọi người đều đáng tin, bạn sẽ sớm thất bại. Nếu bạn cho rằng tất cả mọi người đều bất tín, bạn cũng sẽ thất bại.

Sau khi bị phản bội, bạn sẽ bắt đầu tin vào hành động, hơn là lời nói. Bạn sẽ đầy nghi ngờ, trước khi tin một số ít người. Bạn hiểu được rằng, tin tưởng thật sự, đều bắt nguồn từ sự nghi ngờ trước nhất.

3. Làm “sếp” một ai đó: Tức là, chịu trách nhiệm cho công việc của một người khác. Câu chuyện không còn là việc mình có làm tốt hay không, mà là ai đó mình hướng dẫn, mình quản lý, mình huấn luyện, có đang làm tốt hay không.

Lúc đó, bạn sẽ nhận ra, câu chuyện chẳng còn là việc bạn đúng hay sai, bạn giỏi hay dở, chỉ là làm sao để ai đó tận tụy hết lòng với bạn.

4. Thất tình, hoặc bị-chia-tay: Nghe thật kỳ lạ, nhưng bạn nên thất tình ít nhất một lần trong đời. Hoặc bị-chia-tay. Bởi vì khi đó, bạn sẽ nhận ra: quan hệ là một thứ rất kỳ-lạ. Không phải bạn cứ tốt với một người hết lòng hết dạ, thì người ta sẽ có tình cảm, dù chỉ một chút, đối đãi lại với bạn. Cũng không cần bạn phải làm gì sai, thì quan hệ giữa hai người mới chấm dứt.

Lúc đó, bạn sẽ nhận ra, quan hệ giữa người với người là một sợi dây cực-kỳ mỏng. Cho dù bạn có ở bên cạnh người đó bao lâu, cho dù bạn đã từng cùng người ta trải qua những chuyện sóng gió tê tái ghê gớm đến thế nào, thì bạn không, và sẽ không bao giờ, biết được mức-độ-mỏng-thực-sự của sợi dây đó.

Tình yêu là chủ đề muôn thuở của mọi người. Việc đi làm, đặc biệt đối với dân công sở, cũng là chủ đề thú vị không kém. Trong một ngày rảnh rỗi, Chó Sói bỗng dưng đúc kết được 10 điểm tương đồng giữa tình yêu và việc đi làm của dân công sở, nên muốn chia sẻ đến mọi người.

1. Độc thân cũng giống như thất nghiệp: Không ai hiểu rõ lý do vì sao mình tốt thế này mà lại không được chọn!
2. Đi phỏng vấn cũng giống như tán tỉnh người mình thích: Vừa muốn cho họ biết ưu điểm của mình mà cũng đồng thời tìm kiếm ưu điểm của họ.
3. Phỏng vấn thành công cũng giống như tỏ tình thành công: Hai bên bắt đầu cho nhau cơ hội tìm hiểu nhiều hơn.
4. Giai đoạn thử việc cũng giống như giai đoạn bắt đầu quen nhau: Sẽ thấy thất vọng vì thực tế không được như kỳ vọng, tính cách mỗi người khác nhau dễ dẫn đến mâu thuẫn. Kết thúc giai đoạn này, bạn có hai lựa chọn: hoặc là chấp nhận thực tế phũ phàng và bắt đầu chú tâm cống hiến hơn, hoặc là đi tìm một mối quan hệ mới.
5. Ngày ký hợp đồng làm việc cũng giống như ngày đăng ký kết hôn: Bút sa gà chết.
6. Chuỗi ngày đi làm cũng giống như đời sống hôn nhân: Ai có quyền hơn, ai giữ tiền, ai phê duyệt… bên nào yếu thế hơn bên đó phải nhịn. Có người lúc nào cũng ký được đơn-ly-hôn. Có người cũng muốn bỏ lắm rồi nhưng vì đủ thứ lý do cơm-áo-gạo-tiền phải cắn răng ở lại.
7. Những người muốn-bỏ-lắm-rồi-nhưng-phải-ở-lại, tất nhiên sẽ ngấm ngầm tìm kiếm cơ hội làm việc ở một chỗ khác. Sau đó, thì âm thầm đi phỏng vấn sau lưng công ty, rất sợ bị công ty đang làm phát hiện. Cái đó, cũng giống như trong tình yêu, gọi là ngoại tình.
8. Ngoại tình xong rồi, có ba kiểu sẽ xảy ra: Một là bỏ ngay chỗ làm cũ đến với chỗ làm mới, trong tình yêu gọi là ly hôn. Hai là phát hiện chỗ làm mới không tốt bằng chỗ làm cũ, quyết định ở lại, từ đó tính tình thay đổi, ôn hòa khác thường. Ba là quyết liệt xin nghỉ, làm rùm beng đòi nghỉ ngay và luôn, xong mới phát hiện chỗ làm mới không bằng chỗ làm cũ. Về không được mà ở lại cũng không xong. Cái đó, gọi là đáng đời!
9. Nhân viên tốt cũng giống như người yêu/người chồng tốt: Lúc nào cũng có đối thủ cạnh tranh sẵn sàng cướp đoạt, đem về làm của riêng. Dù làm người thứ hai, thứ ba hay thứ n gì cũng được, lăm le thủ đoạn dụ dỗ tới cùng.
10. Nghỉ việc cũng giống như ly hôn: Cho dù hai bên đều đồng ý tự nguyện, không phàn nàn gì, thì thường đã ra đi rồi cũng sẽ không bao giờ muốn quay lại.

Điều gì tệ nhất cho một giải thưởng? Ấy là tất cả mọi người đều có giải, hoặc hầu hết mọi người đều có giải.

Sáng nay đọc báo, thấy FIFA quyết định mở rộng số đội tham dự World Cup, từ 32 thành 48 đội. Quyết định này, đương nhiên khiến cho FIFA có khả năng tăng thêm lợi nhuận từ giải đấu, do số lượng quốc gia tham dự tăng lên, người dân ở những nước đó sẽ bỏ thêm tiền vào.

Nó cũng dẫn đến một hệ lụy khác, đó là khiến cho trình độ giải đấu càng thêm chênh lệch. Nghĩa là, sẽ có những đội trình-độ-lót-đường tham gia với những đội trình-độ-đẳng-cấp.

Nghĩa là, trong tương lai, khi một quốc gia nhỏ-bé nào đó vào được World Cup, người ta sẽ không còn thấy tự hào như-thưở-ban-đầu, mà chỉ nghĩ là do đã được châm-chước, mua-bán mà vào tham-quan giải đấu.

Nghĩa là, bạn có thêm tiền, nhưng mất đi sự danh giá.

Bạn sẽ lựa chọn như thế nào?

Khoảng một năm rưỡi trở lại đây, công ty Chó Sói cũng rơi vào tình trạng tương tự.

Điều đó bắt nguồn từ triết lý giữ-nhân-tài của một trong số những nhà lãnh-đạo cấp cao tại công ty.

Vị sếp này cho rằng, để một nhân tài có cảm giác mình được trọng dụng và đang phát triển, thì các trưởng bộ phận phải cân nhắc tạo ra một hệ thống mà “mỗi 6 tháng người ta sẽ lên một cấp bậc mới”.

Mỗi 6 tháng lên một cấp bậc mới, đối với cấp bậc dưới quản lý đã khó, đối với cấp bậc quản lý trở lên lại càng khó hơn. Vấn đề lại nằm ở chỗ, có những người rất giỏi chuyên môn, nhưng không giỏi quản lý, thế mà cứ tự-nhiên lên chức quản lý.

Và vì người đó không giỏi quản lý, nên lại có nhiều chức danh hài-hước xảy ra.

Ví dụ như người ta có quản trị viên tập sự, vài phòng ban đem về, tạo ra đủ thứ chức danh tập-sự, mà không hiểu chuyện gì liên quan.

Nên, có những chức danh hài hước ra đời, kiểu như giám-sát-cấp-cao-tập-sự, quản-lý-cấp-cao-tập-sự, rồi trưởng-bộ-phận-marketing-tập-sự.

Rồi những người tập-sự đó, dù chưa “tập” xong, 6 tháng sau, lại lên chức tập-sự-khác. Họ không phát triển gì thêm, không làm thêm việc gì, hoặc làm thêm việc còn chưa ra gì, thì lại được-lên-chức tiếp theo lộ-trình. Nó dẫn đến ở trong công ty Chó Sói, có cái gọi là “lạm phát chức danh”.

Lạm phát chức danh có ảnh hưởng đến hai nhóm đối tượng chính:

– Nhóm những người trưởng thành: Họ bắt đầu chán ngán với hệ thống chức danh, không-muốn lên chức. Lý do là vì lỡ họ bị đặt lên cái chức cao quá, sau này ra thị trường rất khó kiếm việc tương đương. Tưởng tượng ở đây bạn đang là chức giám-đốc-bán-hàng-tập-sự, giờ ra ứng tuyển vào chức phó phòng bán hàng, thì bạn phải giải thích ra làm sao cho cái sự xuống hẳn vài-ba-chục-cấp?

Cũng bởi vì, những người trưởng thành hiểu rõ rằng, giám-đốc-bán-hàng-tập-sự ở đây, thì đôi khi trình độ chỉ ngang phó phòng bán hàng ngoài thị trường.

Và thật ra, không phải ai cũng có can-đảm từ chối lên chức.

Nhưng vậy còn đỡ, vì so với nhóm thứ hai, mọi chuyện còn tệ hơn.

– Nhóm những người chưa trưởng thành: Họ bắt đầu ảo tưởng về năng lực thật sự của họ, và nghĩ rằng vì họ vẫn đang lên chức đều đều, nên trình độ quản lý của họ hẳn phải rất cao.

Vì trình độ quản lý của họ rất cao, nên nếu nhân viên của họ không phát triển được, thì lý do hẳn phải là những người đó quá tệ, hoặc không-phù-hợp.

Dẫn đến việc, bạn là giám-sát-cấp-cao-tập-sự ở đây, mà bạn cứ tưởng ở ngoài thị trường người ta cũng có cùng trình-độ-giám-sát giống như bạn.

Hoặc bạn tưởng, trình-độ-lãnh-đạo của bạn cũng cao như người khác vậy.

Ấy, gọi là ảo tưởng sức mạnh.

Thêm vào đó, triết lý giữ-nhân-tài còn được áp dụng biến thể, dẫn đến việc một vài phòng ban có doanh số, tháng này vừa đạt doanh số hết làm quản-lý-tập-sự, tháng sau rớt doanh số lại trở về “tập” như tháng trước.

Mọi chuyện loạn hết cả lên.

Bắt đầu, mọi người chẳng còn coi việc lên chức là một cái gì đáng-tự-hào lắm. Dẫn đến việc, cũng có những người quản lý rất giỏi, nhưng khi được đề bạt, lại cảm thấy phân vân mình đang đứng chung cấp với những trình-độ-nào?

Chó Sói nghĩ, rằng khi tạo ra hệ-thống-chức-danh-kỳ-quặc này, những lãnh đạo cấp cao của công ty cũng đã có sự cân nhắc.

Giống như FIFA đã quyết định lựa tiền thay vì sự danh giá của giải đấu World Cup. Chỉ là đôi khi, bạn quyết định trả giá, nhưng lại không ngờ cái giá mình phải trả đắt đến như vậy.

Bởi vì bây giờ, rất nhiều nhân tài thực sự đang lựa chọn rời bỏ công ty, vì không muốn đứng chung hàng ngũ với một-vài-nhân-tài-ảo-tưởng-khác.

May thay, phòng ban của Chó Sói từ ban đầu đã quyết định đứng ngoài cuộc chạy đua ấy.

Đứng ngoài cuộc đua ấy, nghĩa là phải trả lời câu hỏi của các bạn trong team, rằng “Trong khi phòng ban khác ai cũng lên chức, còn em không lên, vậy có phải trình độ em rất tệ không?”

“Và cho dù em biết trình độ chuyên môn của em rất tốt, chỉ trình độ quản lý cần phải cải thiện thôi, thì liệu mọi người xung quanh có nghĩ trình độ chuyên môn của em rất tệ không, vì những người trình độ quản lý tệ-hơn-em cũng vẫn lên chức được?”

Đầu năm, trong những cuộc cà phê tán phét vô-tổ-chức, một cậu em sinh viên khá thân của Chó Sói, năm nay 21 tuổi, bất ngờ hỏi Chó Sói về vấn đề “đi xa hay về nhà”. Cậu bảo, năm nay được nghỉ tết, đọc vài bài viết về “trải nghiệm du lịch” của một số tác giả, trẻ có già có, thấy hay nên tính đi. Nhưng chưa kịp đi, lại thấy bài viết của một số nhà văn nổi tiếng đâu đó, bảo rằng tết mà đi như vậy là “bỏ mặc người thân”. Phân vân quá, nên hôm nay tiện thể gặp Chó Sói, cậu hỏi lời khuyên.

Chó Sói bảo với cậu, rằng Chó Sói chả biết khuyên gì, nhưng đi du lịch trải nghiệm mà bảo là “bỏ mặc người thân” thì dở (hơi) quá. Cậu thấy vậy mừng rỡ, liền nói “thế em đi du lịch trải nghiệm là hợp lý đúng không anh?”. Chó Sói bảo, nếu chỉ đọc bài viết về du lịch trải nghiệm mà đã tính đi, vậy cũng dở (hơi) luôn.

Cái cậu bần thần, bảo Chó Sói thế nghĩa là sao. Chó Sói bảo, ra quyết định chỉ dựa theo lời-người-ta-nói, thì đều là dở-hơi. Chó Sói ấy à, Chó Sói theo trường phái ba-phải.

Ba-phải là thế nào?

Ba-phải nghĩa là, Chó Sói nghĩ vấn đề chẳng nằm ở chuyện “đi xa” hay “về nhà”, mà nằm ở cách thức ra quyết định của người đó. Tức là, “đi xa” hay “về nhà” gì cũng được, quan trọng là bạn-có-hối-hận khi ra quyết định như vậy không?

Chó Sói nghĩ, bất cứ người trưởng thành nào cũng hiểu, rằng để cân nhắc xem một quyết định tốt là như thế nào, có hai điểm chúng ta cần để ý: mục đích của quyết định, và những cái giá phải trả cho quyết định đó.

Cũng có nghĩa là, nếu em quyết định không “về nhà” mà “đi xa”, thì phải rõ rằng “đi xa” để làm gì. Chuyến đi có đem lại kiến thức gì mới không, kỹ năng gì mới không, lăn lê bò càng để làm gì? Tại sao “đi xa” lại quan trọng với cuộc sống của em như vậy? Tại sao lại đi lúc này, mà không phải một năm nữa, hai năm nữa? Nếu chỉ để về “nổ”, rằng “ta đây đã đi khắp nơi với 0-đồng trong túi, giỏi giang thế cơ”, thì có sẵn sàng trả những cái giá khác, như “đây có-thể là cái tết cuối cùng của mình với ba mình, mẹ mình, chị mình, em mình…” không? Lúc chuyện không-may đó xảy ra, thì tính làm gì?

“Về nhà” cũng vậy, thế về nhà để làm gì? Gia đình êm ấm không? Có dành thời gian cho ba mẹ anh chị em không? Tại sao “về nhà” lại có ý nghĩa với cuộc sống của mình như vậy? Nếu chỉ về nhà vì “phải ở cạnh gia đình ngày tết mới hiếu thảo, ba mẹ không sống hoài”, thì có sẵn sàng trả những cái giá khác, như “đây có-thể là cơ hội đi trải nghiệm cuối cùng trước khi tốt nghiệp đời sinh viên, hoặc trải nghiệm cuối cùng của cả cuộc đời mình không?”, vì hiển nhiên, tuổi-thọ của ba mẹ cũng không đến nỗi ngắn như vậy, có khi tuổi-thọ của mình còn ngắn hơn. Nếu giờ ba mẹ còn khỏe mà chưa đi, thế những năm sau càng không thể đi được còn gì. Nếu năm nay “về nhà” rồi cả đời không đi được nữa, thì tính làm gì?

Chó Sói nghĩ rằng, người trưởng thành nào cũng hiểu, rằng mình có cuộc đời của mình, và ba mẹ có cuộc đời của ba mẹ. Có khi hai cuộc đời đó giao nhau, có khi hai cuộc đời đó tách thành hai lối. Như nhà Chó Sói này, có năm Chó Sói về, thì ba mẹ Chó Sói lại đi du lịch, thăm bạn bè tứ phương, không cho Chó Sói theo, vì đó là “cuộc vui của những người già”. Có năm, Chó Sói về được vài ngày, rồi cũng lại vác thân đi du lịch, không-cho ba mẹ theo, vì đó là “cuộc vui của những người trẻ”. Bản thân mình, hay ba mẹ mình, cũng phải sống hạnh phúc, theo cách riêng của mỗi người.

Kết lại, Chó Sói xin kể cho bạn, cũng như cho cậu em sinh viên của Chó Sói nghe, về điển hình của một câu chuyện “đi xa” hay “về nhà”:

Chó Sói có một người cậu, tuy gọi là cậu nhưng do sinh sau đẻ muộn, chỉ lớn hơn Chó Sói dăm bảy tuổi. Cậu làm kinh doanh riêng, hè năm đó tình cờ quen được một đối tác người Pháp, người ta ngẫu hứng mời qua Pháp một chuyến bàn chuyện hợp tác. Cậu hăm hở chuẩn bị đi, thì nghe dì Chó Sói (tức chị của Cậu), bảo rằng bà ngoại yếu lắm, có khi không qua nổi hè này. Cậu phân vân, tính tới tính lui, cái lúc gặp Chó Sói, cũng hỏi thêm ý kiến. Chó Sói chỉ hỏi “thế lỡ lúc cậu đi rồi bà ngoại qua đời, cậu có hối hận không?”. Cậu Chó Sói không nói gì, năm đó cậu không đi, bỏ qua cơ hội kinh doanh không biết khi nào có lại được, với người Pháp.

Năm đó, bà ngoại không mất.

Hè năm sau, chắc do có duyên, cậu lại gặp ông đối tác người Pháp đó. Tuy không còn để tâm chuyện kinh doanh, nhưng ông người Pháp vẫn mời cậu qua đó chơi, coi như đi Châu Âu cho biết một lần. Cậu lại chuẩn bị đi, tiện thể điện cho dì, thì vẫn nghe dì Chó Sói báo lại, rằng bà ngoại yếu lắm, đương nhiên già thêm một tuổi, thì còn yếu hơn cả năm ngoái. Cậu tính tới tính lui, rồi cậu quyết định lên đường.

Ngày chở cậu ra sân bay, Chó Sói chỉ nói “Cậu đã mang đủ tiền chưa, để lỡ bà ngoại có chuyện thì cậu bay về?” Cậu cười, bảo “Cũng có khi bay về không kịp, nhưng tiền thì mang đủ rồi.”

Rồi hè năm đó, bà ngoại Chó Sói…

Đến lúc Chó Sói viết bài này, là đã 5 năm trôi qua rồi…

Nhưng thật may, là bà ngoại Chó Sói vẫn chưa mất, dù bà rất rất yếu.

Thế nên, vấn đề không phải là “đi xa” hay “về nhà” bạn ạ. Quyết định nào cũng được. Quan trọng là, bạn có biết mục đích của quyết định là gì không, và mình phải trả giá như thế nào không?

Nhưng ngay cả bạn có lỡ ra quyết định đột ngột, không đắn đo kỹ, và chuyện không may xảy ra. Thì thật sự, bạn cũng đừng tự dằn vặt mình như một nữ nhà văn nào đó, ra quyết định sai năm 20 tuổi mà đến tận bây giờ vẫn còn “giá như”. Bạn ạ, trong các bài học về cuộc sống, có cả bài học “hãy tha thứ cho chính mình”. Bởi cho dù chuyện không may xảy ra, thì chẳng có ba mẹ đúng-nghĩa nào lại đi trách cứ con mình cả. Giống như một trích đoạn mà Chó Sói từng xem trong bộ phim “A Monster’s Call” gần đây: Người mẹ sau khoảng thời gian dài trị bệnh ung thư và nói dối con rằng mình đang tiến triển tốt, đã thừa nhận sự thật trước mặt con mình rằng cô sẽ qua đời. Đứa trẻ rất tức giận, và không chịu nói chuyện với cô nữa, dù thời gian sống của cô chỉ tính bằng giây. Cô nắm tay con, và bảo với đứa trẻ, đại ý rằng “Mười năm, hai mươi năm nữa, khi con lớn lên, và nhớ lại khoảnh khắc này, mẹ muốn con biết, rằng mẹ không trách cứ gì con cả. Mẹ biết rằng con rất yêu mẹ, cho dù bây giờ con đang giận, không nói với mẹ một lời nào…”

Đến một độ tuổi nhất định, con người ta sẽ không còn thay đổi bản thân để thích ứng với những điều kiện bên ngoài, hoặc vì yêu thích một ai đó.

Họ chỉ thay đổi để chấp nhận chính bản thân mình, hoặc chấp nhận một ai đó khác mà thôi.

Khi Sếp của bạn giỏi chuyên môn, hãy làm việc thật tốt.

Khi Sếp của bạn không giỏi chuyên môn, hãy làm việc thật cẩn thận, vì đôi lúc bạn sẽ chỉ có một cơ hội để nhìn thấy năng lực thật sự của Sếp bạn, trước khi bạn ra đi.

Hôm nay, Chó Sói sẽ chia sẻ với bạn về hai trải nghiệm quan trọng cần có của người làm quản lý. Người làm quản lý, tất nhiên sẽ có vô số trải nghiệm thú vị. Mỗi trải nghiệm đều có tính giáo dục riêng. Nhưng hai trong số vô vàn trải nghiệm quan trọng nhất mà bạn nên kinh qua, ở cương vị quản lý, đó chính là: Không giữ được người bạn cần giữ, và không đuổi được người bạn cần đuổi.

Nói về cái thứ nhất: Không giữ được người bạn cần giữ, tức là đánh mất nhân tài. Có vô vàn lý do một nhân tài không ở lại công ty, nhưng thường qua mỗi lần phỏng vấn nghỉ việc (Exit interview), đây là nhóm các vấn đề được ưa-chuộng nhất: vấn đề lương bổng, vấn đề chức vụ, vấn đề định hướng nghề nghiệp, và vấn-đề-quản– lý.

Làm quản lý, có một sự thật bạn nên biết, đó là không phải tất cả nhân viên của bạn đều là nhân tài. Vậy nên, nếu một nhân tài ở với bạn không được hai năm, thì bạn nên biết, đó đa phần là vấn-đề-quản-lý:

– Bạn đáng lẽ nên tăng lương cho người ta trước khi người ta nhận được một offer (thư mời làm việc) khác. Mức tăng đương nhiên chưa chắc bằng bên mới, nhưng ít nhất người ta cũng cảm nhận được tấm lòng của bạn, để ở lại.

– Bạn đáng lẽ nên quan tâm tới nấc thang nghề nghiệp của người ta, nên giúp người ta phát triển hơn khi làm việc cùng bạn. Nhưng bạn lại quá-bận để nghĩ tới tương lai của nhân viên. Hoặc bạn không thể phát triển người ta, vì bản thân bạn cũng không phát triển gì hơn.

– Bạn đáng lẽ nên quan tâm tới niềm đam mê của người ta. Nếu bây giờ người ta thay đổi nghề nghiệp vì một ngành nghề mới, không liên quan trực tiếp tới công việc người ta đang làm cho bạn, thì đó là do bạn đã phỏng vấn không tốt ngay từ đầu.

– Bạn đáng lẽ nên công bằng hơn với nhân viên. Cho dù bạn không thích thái độ của nhân tài (vì có tài thường hay có tật), thì ít nhất vẫn phải kiên nhẫn để công bằng với họ.

Chung quy lại, là đáng lẽ có nhiều việc bạn cần phải làm hơn, nhanh hơn thời điểm trung bình một chút, tốn thêm công sức một chút, rộng lượng hơn một chút, có lòng hơn một chút, nhưng bạn đã không làm.

Sau này, bạn mới biết, mất nhân tài thật sự cống hiến cho bạn, thì đã tổn hại đến nhường nào.

Bàn về khía cạnh thứ hai: Không đuổi được một người cần đuổi, tức là bạn để sự bất mãn tồn tại trong đội ngũ của bạn. Dù thời gian ngắn hay dài, bạn đều gánh chịu hậu quả nghiêm trọng. Nếu vào buổi kỷ luật nhân viên, mà bạn không thể khiến người ta tâm phục khẩu phục rời đi, thì đó chắc chắn là do:

– Bạn kém hiểu biết về luật lao động. Không rõ quy trình sa thải cần những bằng chứng gì.

– Bạn lập luận kém, nên không thể làm nhân viên hiểu rõ họ đã sai ở chỗ nào. Thậm chí bạn không có sự chuẩn bị nào về lập luận, nên bạn đuối lý không thể kết luận họ sai.

– Bạn là tấm gương kém, nên khi kỷ luật người ta bằng lý do “Em suốt ngày đi làm trễ”, thì người ta sẽ đáp lại “Chị cũng y chang vậy chứ nói gì em!”.

– Bạn có sự thiên vị cá nhân, (dù bạn thường sẽ không nhận ra), rõ ràng đến mức không thể phủ nhận.

Thậm chí tệ hơn, bạn bất chấp đuổi việc người ta trái luật, để rồi bị kiện và thua.

Khi bạn không đuổi được người cần đuổi (hoặc bạn đuổi trái luật), thì hậu quả không chỉ là sự ra đi của người đó, mà là sự khủng hoảng và mất niềm tin trong nội bộ của nhóm bạn. Là người quản lý, sau này bạn chắc chắn sẽ không thích tình cảnh đó đâu.

Thế nên, dù quản lý tốt thì khó làm, bạn vẫn hãy phấn đấu:

– Phát triển hơn mỗi ngày. Nếu không phải ở kỹ năng chuyên môn, thì cũng ở kỹ năng quản lý. Hãy để nhân tài luôn có thể học được gì đó từ bạn. (Ngược lại, cũng đừng tự-ái mà hãy học từ nhân tài).

– Có tâm hơn trong mối quan hệ với nhân tài: Rất ít nhân tài coi lương bổng và chức vụ là thứ chính yếu, họ thường xem mình có được tôn trọng và đối xử công bằng khi làm việc với bạn hay không.

– Tấm gương tốt cho nhân viên. Bạn không cần phải là người hoàn hảo, nhưng phải là một tấm gương tốt. Về giá trị, nhân cách, lối sống. Hãy đối xử với nhân viên theo cách bạn cũng sẽ đối xử với bản thân mình. (Tức là, hạn chế yêu cầu họ làm những chuyện mà bạn cũng không làm được).

Còn đối với dân công sở nói chung, đa phần nên hiểu rằng bạn sẽ có rất ít cơ hội được làm việc với một người Sếp tốt. Đa phần, cấp trên của bạn là người bình-thường. Họ cần có thời gian để trở nên tốt hơn, và, thay vì than phiền, hãy tham gia vào quá trình trở-thành-sếp-tốt của họ. Hãy là đồng minh, là cánh tay phải, là người khích lệ, nhưng đồng thời cũng là đối tác, là người can gián, giữ vững giá trị, khi làm việc với Sếp của mình.

Và, cũng hãy công bằng. Trước khi quyết định rời đi, cần cho Sếp bạn cơ hội để có thể giữ bạn lại. Cơ hội ở đây, nghĩa là phải nói ra cho họ biết bạn đang cảm thấy như thế nào, và đang cần những điều gì.

Hôm qua, có người bạn rủ Chó Sói đi uống cà phê. Bạn bảo, cuộc sống mưu sinh của bạn dạo này rất vất vả. Bạn kể về nhiều thứ, nhiều sự vụ, những cái bạn mắt thấy tai nghe. Bạn còn bảo thấy đời bất công, vì bạn bè học đại học cùng thời, đứa con ông này bà nọ, đứa làm chức này vụ kia, an nhàn sung sướng chẳng phải suy nghĩ gì. Đời là thế.

Chó Sói ngồi nghe, cũng gật gù đồng tình vài sự vụ. Nhưng, có cái Chó Sói chẳng đồng tình với bạn. Chó Sói bảo, đời này chẳng bất công như thế.

Bạn hỏi tại sao?

Chó Sói bảo với bạn như vầy:

Chó Sói tin rằng, mỗi người, dù sinh ra ở hoàn cảnh điều kiện nào, đều có một cuộc chiến lớn của riêng mình. Cuộc chiến đó có thể người ngoài không thấy, nhưng người trong cuộc thì sẽ rõ.

Ví như:

– Những người rất giàu hoặc rất nghèo, vất vả nhất chính là giữ cho bản thân mình có đạo đức. Khi bạn quá giàu, bạn sẽ dễ nuông chiều mọi ý muốn của bản thân. Khi bạn quá nghèo, bạn sẽ dễ bất chấp tất cả.

– Những người thuộc tầng lớp trung lưu, vất vả nhất chính là giữ cho bản thân mình không so sánh với người khác. Không ghen tỵ với những người giàu hơn, không xem thường những người nghèo hơn.

Hoặc như:

– Những người đàn ông, vất vả nhất chính là vừa thành công trong sự nghiệp, vừa giữ được sự chung thủy. Khi đàn ông thành công, anh ta có nhiều người đẹp sẵn sàng vây quanh mình.

– Những người phụ nữ, vất vả nhất chính là vừa lo chu toàn sự nghiệp, mà vừa phải chăm sóc gia đình. Không được quá phụ thuộc vào người chồng, nhưng cũng không được xem thường chồng của mình.

– Những người đồng tính, chuyển giới, song tính (LGBT), vất vả nhất chính là sống thật với xu hướng của bản thân. Không vì bất kỳ ai mà đánh mất hạnh phúc của chính mình, cũng không vì sống thật với mình mà bất chấp hết tất cả dư luận.

Hay là:

– Những đứa con sinh ra trong nhung lụa, vất vả nhất chính là vừa đáp ứng kỳ vọng của gia đình, vừa hoàn thành mơ ước của bản thân. Cha mẹ giỏi giang hay kỳ vọng vào con cái, đồng thời cũng hay kết liễu ước mơ của con cái.

– Những đứa con sinh ra trong một cuộc hôn nhân không hạnh phúc, vất vả nhất chính là giữ cho mình không đánh mất niềm tin vào tình yêu…

Tất nhiên là còn nhiều, và nhiều nữa. Chó Sói nói với bạn, rằng nếu bạn thấy ai đó đang sung sướng hạnh phúc, thì bạn nên hiểu rằng:

Một là, người ta đang cố giấu bạn về sự đau khổ của bản thân, và bạn không giỏi nhìn thấy điều đó.

Hai là, người ta đã đấu tranh rất nhiều để đạt được sự viên mãn, và bạn, chỉ đơn giản là không biết người ta đã phải trải qua những gì.

Ngày còn đi học, Chó Sói có một người chị, thân lắm, tính chị cũng hiền lành. Chị đi làm được 3 năm thì chuyển công ty. Công ty mới đông người, một phòng ban cũng gần bằng công ty chị ngày xưa, lương thưởng tốt.

Ấy vậy mà, ngày nào đi làm về cũng thấy chị khóc.

Chó Sói hỏi, chị bảo ở công ty có chị đồng nghiệp dữ lắm (ta tạm gọi là chị Cọp). Chị bảo chị Cọp rất hay la với đổ lỗi cho chị, hay viện cớ người cũ lấp liếm chuyện này chuyện kia. Chó Sói bảo công việc là công việc chứ chị, trách nhiệm rõ thế có gì mà đổ. Chị bảo tại chị mới vô nên chị Cọp hay nhờ chị làm chuyện này chuyện kia, bảo là muốn đào tạo cho chị mau giỏi?!

Cái Chó Sói mới hỏi tiếp:

– Thế người mới nào vô chị ấy cũng làm thế hả chị?

– Không, chỉ có chị thôi. Có bé nhân viên nhỏ hơn chị hai tuổi cũng mới vô làm, nhưng chị ấy không thế.

– Chị có biết vì sao không?

– Chị không rõ lắm, nhưng bé ấy nó “cứng” hơn chị. Mỗi lần chị ấy nhờ, nó đều bảo: “Chị cho em cái email là chị nhờ em làm và sẽ chịu trách nhiệm, như vậy em mới làm được.”

– Thế chị cũng nói như vậy đi.

– Thôi, làm thế mất hòa khí lắm…

Đi làm nơi công sở, bạn sẽ gặp không ít người giống chị Cọp. Ai hiền thì ép, ai dữ thì né ra. Trong công sở, ấy gọi là áp dụng chiêu thức số 4: “MỀM NẮN RẮN BUÔNG”.

Thật ra, so với những chiêu thức khác, thì chiêu này cũng có thể áp dụng một cách tích cực, có chọn lọc để xử lý một số tình huống. Tuy nhiên, nhìn chung, đây cũng là một chiêu thức mang tính “lợi dụng” tình thế, giống chiêu thức số 1 “THƯỢNG ĐỘI HẠ ĐẠP”.

Vậy nên, trong công sở, bạn đừng tỏ ra dễ bị bắt nạt quá. Cũng không cần giữ hòa khí quá mức cần thiết. Tất nhiên, Chó Sói không nói bạn đi gây lộn khắp nơi, không hỗ trợ gì mọi người. Nhưng, làm gì cũng phải có quyền và trách nhiệm rõ ràng. Nếu thấy không ổn, thì phải lên tiếng từ chối.

Từ chối người khác, trong công sở là thứ cần phải tập luyện. Tập nói chuyện. Điềm tĩnh mà cứng rắn. Đặc biệt dành cho những người mới.

Nhớ nhé, “rắn” thì người ta mới “buông”!