Điều gì tệ nhất cho một giải thưởng? Ấy là tất cả mọi người đều có giải, hoặc hầu hết mọi người đều có giải.
Sáng nay đọc báo, thấy FIFA quyết định mở rộng số đội tham dự World Cup, từ 32 thành 48 đội. Quyết định này, đương nhiên khiến cho FIFA có khả năng tăng thêm lợi nhuận từ giải đấu, do số lượng quốc gia tham dự tăng lên, người dân ở những nước đó sẽ bỏ thêm tiền vào.
Nó cũng dẫn đến một hệ lụy khác, đó là khiến cho trình độ giải đấu càng thêm chênh lệch. Nghĩa là, sẽ có những đội trình-độ-lót-đường tham gia với những đội trình-độ-đẳng-cấp.
Nghĩa là, trong tương lai, khi một quốc gia nhỏ-bé nào đó vào được World Cup, người ta sẽ không còn thấy tự hào như-thưở-ban-đầu, mà chỉ nghĩ là do đã được châm-chước, mua-bán mà vào tham-quan giải đấu.
Nghĩa là, bạn có thêm tiền, nhưng mất đi sự danh giá.
Bạn sẽ lựa chọn như thế nào?
Khoảng một năm rưỡi trở lại đây, công ty Chó Sói cũng rơi vào tình trạng tương tự.
Điều đó bắt nguồn từ triết lý giữ-nhân-tài của một trong số những nhà lãnh-đạo cấp cao tại công ty.
Vị sếp này cho rằng, để một nhân tài có cảm giác mình được trọng dụng và đang phát triển, thì các trưởng bộ phận phải cân nhắc tạo ra một hệ thống mà “mỗi 6 tháng người ta sẽ lên một cấp bậc mới”.
Mỗi 6 tháng lên một cấp bậc mới, đối với cấp bậc dưới quản lý đã khó, đối với cấp bậc quản lý trở lên lại càng khó hơn. Vấn đề lại nằm ở chỗ, có những người rất giỏi chuyên môn, nhưng không giỏi quản lý, thế mà cứ tự-nhiên lên chức quản lý.
Và vì người đó không giỏi quản lý, nên lại có nhiều chức danh hài-hước xảy ra.
Ví dụ như người ta có quản trị viên tập sự, vài phòng ban đem về, tạo ra đủ thứ chức danh tập-sự, mà không hiểu chuyện gì liên quan.
Nên, có những chức danh hài hước ra đời, kiểu như giám-sát-cấp-cao-tập-sự, quản-lý-cấp-cao-tập-sự, rồi trưởng-bộ-phận-marketing-tập-sự.
Rồi những người tập-sự đó, dù chưa “tập” xong, 6 tháng sau, lại lên chức tập-sự-khác. Họ không phát triển gì thêm, không làm thêm việc gì, hoặc làm thêm việc còn chưa ra gì, thì lại được-lên-chức tiếp theo lộ-trình. Nó dẫn đến ở trong công ty Chó Sói, có cái gọi là “lạm phát chức danh”.
Lạm phát chức danh có ảnh hưởng đến hai nhóm đối tượng chính:
– Nhóm những người trưởng thành: Họ bắt đầu chán ngán với hệ thống chức danh, không-muốn lên chức. Lý do là vì lỡ họ bị đặt lên cái chức cao quá, sau này ra thị trường rất khó kiếm việc tương đương. Tưởng tượng ở đây bạn đang là chức giám-đốc-bán-hàng-tập-sự, giờ ra ứng tuyển vào chức phó phòng bán hàng, thì bạn phải giải thích ra làm sao cho cái sự xuống hẳn vài-ba-chục-cấp?
Cũng bởi vì, những người trưởng thành hiểu rõ rằng, giám-đốc-bán-hàng-tập-sự ở đây, thì đôi khi trình độ chỉ ngang phó phòng bán hàng ngoài thị trường.
Và thật ra, không phải ai cũng có can-đảm từ chối lên chức.
Nhưng vậy còn đỡ, vì so với nhóm thứ hai, mọi chuyện còn tệ hơn.
– Nhóm những người chưa trưởng thành: Họ bắt đầu ảo tưởng về năng lực thật sự của họ, và nghĩ rằng vì họ vẫn đang lên chức đều đều, nên trình độ quản lý của họ hẳn phải rất cao.
Vì trình độ quản lý của họ rất cao, nên nếu nhân viên của họ không phát triển được, thì lý do hẳn phải là những người đó quá tệ, hoặc không-phù-hợp.
Dẫn đến việc, bạn là giám-sát-cấp-cao-tập-sự ở đây, mà bạn cứ tưởng ở ngoài thị trường người ta cũng có cùng trình-độ-giám-sát giống như bạn.
Hoặc bạn tưởng, trình-độ-lãnh-đạo của bạn cũng cao như người khác vậy.
Ấy, gọi là ảo tưởng sức mạnh.
Thêm vào đó, triết lý giữ-nhân-tài còn được áp dụng biến thể, dẫn đến việc một vài phòng ban có doanh số, tháng này vừa đạt doanh số hết làm quản-lý-tập-sự, tháng sau rớt doanh số lại trở về “tập” như tháng trước.
Mọi chuyện loạn hết cả lên.
Bắt đầu, mọi người chẳng còn coi việc lên chức là một cái gì đáng-tự-hào lắm. Dẫn đến việc, cũng có những người quản lý rất giỏi, nhưng khi được đề bạt, lại cảm thấy phân vân mình đang đứng chung cấp với những trình-độ-nào?
Chó Sói nghĩ, rằng khi tạo ra hệ-thống-chức-danh-kỳ-quặc này, những lãnh đạo cấp cao của công ty cũng đã có sự cân nhắc.
Giống như FIFA đã quyết định lựa tiền thay vì sự danh giá của giải đấu World Cup. Chỉ là đôi khi, bạn quyết định trả giá, nhưng lại không ngờ cái giá mình phải trả đắt đến như vậy.
Bởi vì bây giờ, rất nhiều nhân tài thực sự đang lựa chọn rời bỏ công ty, vì không muốn đứng chung hàng ngũ với một-vài-nhân-tài-ảo-tưởng-khác.
May thay, phòng ban của Chó Sói từ ban đầu đã quyết định đứng ngoài cuộc chạy đua ấy.
Đứng ngoài cuộc đua ấy, nghĩa là phải trả lời câu hỏi của các bạn trong team, rằng “Trong khi phòng ban khác ai cũng lên chức, còn em không lên, vậy có phải trình độ em rất tệ không?”
“Và cho dù em biết trình độ chuyên môn của em rất tốt, chỉ trình độ quản lý cần phải cải thiện thôi, thì liệu mọi người xung quanh có nghĩ trình độ chuyên môn của em rất tệ không, vì những người trình độ quản lý tệ-hơn-em cũng vẫn lên chức được?”
